freze tezgahı nedir

FREZE NEDİR ?

Kendi ekseni etrafında dönerek talaş kaldırma işlemi yapılmasına frezeleme denir. 19.yüzyılın sonlarında icat edilmiştir. Freze tezgahı, metal ya da metal alaşımlarının işlendiği işletmelerde kullanılır. Teknolojinin ilerlemesiyle CNC kontrollü sistemler gündeme gelmiştir. Manuel değil makine kontrolünde yapılan üretim daha az sarfiyatı sağlamış, hata oluşumunu en aza indirgemiştir. Frezeleme, takım çerçevesinde dişli yardımıyla gerçekleşir. Parçanın kendi etrafında dönmesinin yanı sıra yine parçanın ilerleme hareketi yapması ile de gerçekleşir.

FREZE TEZGAHI NEDİR ?

Freze tezgâhının üzerinde birçok kesici ağzı olan çakı bulunur. Genellikle doğrusal ilerleme hareketiyle çalışır. İş parçalarından talaş kaldırma işlemi yapar. Düz, açılı yüzeylerin işlenmesi, kanal açılması, düz ya da dairesel olarak dişli çark açma vb. işlemlerin yapılmasını sağlar. Frezeleme işlemi takım çevresinde bulunan dişler yardımıyla gerçekleşir. Bu noktada işleme yöntemi olarak karşımıza iki madde çıkar; çevresel frezeleme ve alın frezeleme. Çevresel frezeleme işleminde talaş, takımın çevresinde bulunan dişler tarafından kaldırılır. Alın frezelemede ise takımın alın yüzeyindeki dişler aracılığı ile kaldırılır. Talaşın kaldırılma niteliğine göre çevresel frezeleme ya da alın frezeleme adıyla anılır. Frezeler aynı zamanda takımın bağlı olduğu mile göre de isimlendirilir. Örneğin eğer milin konumu yatay ise yatay freze olarak adlandırılır. Aynı şekilde milin konumu dikey ise bu durumda dikey freze adını alır. Bazı tezgâhlarda hem yatay, hem dikey kullanılır; her iki şekilde çalışan frezelere ise üniversal tezgâh ismi verilir.

Freze Tezgahının Kısımları

Gövde
Konsol
Konsol Kayıtı
Araba
Arabanın Kayıtı
Tabla
Üst Başlık
Malafa Yatakları
Malafa
Dik Başlık

Gövde

Tezgahın dişli kutularını taşıyan, çelik dökümden yapılan ana elemanıdır. Koruma sebebi ile darbelere dayanacak şekilde yapılmıştır.

Konsol

Üzerinde araba sistemini bulundurur. Malzemenin işlenebilmesi için yukarı ve aşağı yönlendirilebilir.

Araba

Konsolun üzerinde bulunan sistemdir. Konsol yukarı aşağı hareket ederken araba ise ileri ve geri hareketi sağlar.

Tabla

İşlenecek malzemenin bağlandığı bölüme verilen isimdir. Sağ ve sol hareket edebilir. Üzerindeki kanallar yardımıyla parça sabitlemesi yapılır.

FREZE TEZGAHI NASIL ÇALIŞIR ?

Frezelerde diş sayısı dikkate alınmalıdır. Malzemenin cinsine göre kullanılacak olan diş sayısı belirlenmelidir. İşlenilen malzemenin sertlik oranı düşük ise daha büyük talaş kaldırmak için daha az diş sayısı kullanılmalıdır. Tersi olarak da daha yüksek sertlikte bir malzeme tersi olmalıdır. Daha fazla diş sayısına sahip bir takım kullanılmalıdır. Bu malzemeden malzemeye değişkenlik gösterebilir.

Freze Tezgahı Eksenleri

FREZE TEZGAHI ÇEŞİTLERİ

Freze tezgahı, işleme gereksinimlerine göre çeşitlere sahiptir. Yapıları gereği 4 gruba ayrılabilirler. Sütunlu ve konsollu tip freze tezgahları, gövde tipi freze tezgâhları, planya tipi freze tezgâhları, özel freze tezgâhları. Sütunlu ve konsollu tip freze tezgâhları kendi içinde 3’e ayrılır. Yatay freze tezgâhı, dikey freze tezgâhı, üniversal freze tezgâhı.

Sütunlu ve konsollu tip freze tezgâhları,

Yatay freze tezgahı,
Dikey freze tezgahı,
Üniversal freze tezgah,

Gövde tipi freze tezgâhları,
Planya tipi freze tezgâhları,
Özel freze tezgâhları,

Kopya freze tezgahları,
Elektronik, hidrolik kumandalı freze tezgahları.

Sütunlu ve Konsollu Tip Freze Tezgahları

Daha çok eğitim amaçlı kullanılır. Sütun üzerinde bulunan mil ile işleme yapılmaktadır. Eski tip bir freze tezgahıdır.

Yatay Freze Tezgahı

Freze çakılarının takıldığı malafa mili yataya paraleldir. Bu yüzden yatay freze tezgahı denmektedir. Tezgahın tablası el veya otomatik olarak ilerletilir. Bu tezgahlarda tablaya açı verilemez. Bu tezgah tipindeki freze, çevreden kesme yapan silindirik freze çakıları ile işlem yapar.

Dikey Freze Tezgahı

Malzemenin yerleştirildiği tablaya dik bir konumda işleme yapan tezgahlardır. Çalışma alanları oldukça kısıtlıdır. Bu tezgahlar yerine milleri 360 derece dönebilen ve açılı tablaya sahip olan frezeler kullanılmaktadır. Yüzey temizleme işlemleri için kullanılabilir. Delik delme, kılavuz çekme gibi dikey işlemlerde kullanılabilir.

Yatay - Dikey Freze Tezgahı Arasındaki Farklar

Her iki tip makinede de malzemeyi çıkarmak için bir parmak freze ya da kesici takım kullanılır. Malzeme, mengene yardımıyla veya doğrudan tablaya bağlanarak işlenir.

Dikey frezede yukarı ve aşağı hareketler ile yüksek hız ayarlamaları yapılabilir. Dikey frezede uzunlamasına işlem yapabilmek için güç beslemesi yapılabilir.

Yatay Freze Tezgahı

Dikey Freze Tezgahı

Universal Freze Tezgahı

Dikey ve yatay frezelerin birlikte kullanılabilmesine olanak sağlayan tezgahlardır. İşleme merkezi olarak yapılabilecek tüm işlerin yapılması mümkündür. Yüzey frezeleme, kanal frezeleme, delik delme, helis ve düz diş açma, kılavuz çekme vb. bütün işleri yapabilmektedir.

CNC Freze Tezgahı

CNC (Computer Numeric Control) , adından anlaşılacağı üzere bilgisayar destekli kontrol sistemidir. Günümüzde birçok tezgaha uygulanarak imalat işlemlerinin en çok kullanılan sistemi olmuştur. Bilgisayar üzerinde oluşturulan NC kodlar tezgah ünitesine gönderilir. Bu kodlar ile karmaşık ve kompleks işlemler tezgah tarafından yapılabilir. CNC Freze tezgahları noktasal hareket (point to point), sürekli iz kontrolü (CPC) ile donatılmıştır. Tek bağlamada birden fazla karışık işlemin yapılabilmesi sağlanmıştır. Genelde işleme merkezleri 3 eksen olmaktadır. Gelişen teknoloji ile 4, 5 eksenli tezgahlarda mevcuttur.

CNC Freze Tezgahı

5 Eksen CNC Freze Tezgahı

Gövde Tipi Freze Tezgahı

Seri üretim yapılacak bir malzeme için tercih edilir. Tabla ileri - geri hareket ederek işlenme sağlanır. Çok kompleks işler için kullanılmaz. Bir kez ayarlama yapıldıktan sonra işlem otomatik olarak yürütülür. Yalnızca sökme takma işlemi yapılır.

Planya Tipi Freze Tezgahı

Ağır imalatlar yapmak için kullanılır. Planya tezgahından farklı olarak yataylarında işleme milleri bulunmaktadır. Derin deliklerde ve büyük parçalarda delik içinde birden çok işlem yapmak için kullanılabilir.

Özel Freze Tezgahları

İmalatın çeşidine göre özel uygulamalar için kullanılan freze tezgahlarıdır. İki tür özel freze tezgahı bulunmaktadır. Bunlar kopya freze tezgahı ve elektronik - hidrolik kumandalı freze tezgahlarıdır.

Kopya Freze Tezgahı

Kopya freze tezgahlarında iki adet mil vardır. Milin birine mastar diğer mile de iş parçasını izleyecek bağlanır. İzleme çubuğunun yaptığı tüm hareketler diğer mile bağlı olan freze çakısına da yaptırılır. Mastar veya şablonun biçimi iş parçasına iletilmiş olur.

Elektronik ve Hidrolik Kumandalı Freze Tezgahları

Dişli çark sistemlerinin büyük ölçüde kalktığı bu tezgahlarda, kumanda elektronik ve hidrolik olarak yapılmaktadır. Çalışma sistemleri tamamen hidrolik olarak donatılmıştır. Küçük mukavemetlerde ahşap, plastik vb. işlemler için kullanılmaktadır.

Elektronik Freze

Planya Tipi Freze Tezgahı

Elektronik Freze

inç Genel