KUMPAS NEDİR?

Kumpas, derinlik, çap ( iç çap, dış çap) , uzunluk, kalınlık ölçen hassas bir ölçü aletidir. Tüm bu özellikleriyle kumpaslar gelişmiş ölçü aletleridir.

KUMPAS ÖZELLİKLERİ

Verniyer üzerindeki sayılar kumpasımızın ölçü hassasiyetini belilrlemektedir. 1/20 lik kumpasta (0,05 mm hassasiyet) verniyerdeki her bölüntü arası 0,05 mm dir. 1/50 lik kumpasta ise her bölüntü arası 0,02 mm dir.

1/10 kumpaslarla 6.2 gibi, 1/20 kumpaslarla 6.25 gibi, 1/50 kumpaslarla ise 6.22 gibi ölçüler ölçebilirsiniz.

İç çap ölçme çeneleri ile parçaların içinde getirilerek genişletilir. Böylelikle iç çapın ölçüsü alınmış olunur. 

Dış çap ölçme çenelerinin arasına ölçülerek parça konulur ve ölçüm yapılır. 

Derinlik ölçmek içinde kumpasın arkasındaki kılıç derinlik kadar aşağı indirilir. Akabinde ölçüm sağlanır.

Kilit ise ölçüm yapılırken kumpasın ölçüsünün bozulmaması için döndürülür. Kumpas böylelikle ölçüyü oynatmaz hareket etmez. 

 

KUMPAS NASIL OKUNUR?

1/20 lik Kumpas Okunması

1/50 lik Kumpas Okunması

KUMPAS KULLANIM ALANLARI

Kumpaslar bilimsel laboratuvarlarda ve mühendislik eğitimi verilen kurumlarda hassas ölçümlerin yanı sıra tıp, bilim, makine mühendisliği, ağaç işleri, metal işleri ve ormancılık gibi pek çok disiplinde de yaygın olarak kullanılırlar.

 

KUMPAS ÇEŞİTLERİ

İç Çap Ölçüm Komparatörü

Nesnenin iç boyutlarını ölçmede kullanılan iç çap ölçüm komperatörü, sahip oldukları ayakların tasarımına göre farklı tipte üretilmektedir. Bazı türlerinin bir ayağı manuel ayarlanırken, bazı türleri bir ayar vidasına sahiptir.

Dış Kumpas

Sınırlama ve kullanımları doğru anlaşıldığı sürece yüksek düzeyde doğruluk, tekrarlanabilirlikle bir nesnenin dış boyutunu ölçer. Sahip olduğu ayak tasarımı, uzayabilen ayaklar sayesinde büyük mesafelerin ve kavisli yüzeylerin ölçümü için uygundur.      

 

Sürgülü Kumpas

Çalışma prensibi, ana ölçeğe ölçüm sonuçlarını hem metrik hem emperyal gösteren sürgülü ölçeğin ilave edilmesidir.  Sahip olduğu iki çift çenenin büyük olan çifti dış çapları ölçmektedir. Daha küçük olan çeneler ise iç çapları ölçer.

 

 

Yaylı Kumpas

 

Bazen pergel olarak da adlandırılan yaylı kumpas, yer işaretlemelerinde kullanılır ve keskin işaretçi ayakları vardır. Bir bacak merkezde oluşturulan bir çukura yerleştirilebilir. Diğer bacak yüzeye bir çizgi çizecek şekilde döndürülür ve bir daire, bir yay oluşması sağlanmaktadır. 

Kadranlı Kumpas 

Kadranlı kumpaslar, sürgülü kumpasların aksine sonucu basit bir kadran üzerinde okur. Ayrıca küçük, hassas bir kramayer ve pinyon dairesel bir kadran üzerindeki işaretçiyi hareket ettirmektedir. Genellikle ibrenin adımları her içte bir, inçin 1/10 ya da 1 mm’de bir olarak değişir.

Dijital Kumpas 

Okumayı sayısal bir değer olarak yansıtan elektronik bir ekrana sahiptir. Ölçüm sonucunu direkt yansıttığını için süreden kazandırır.

Oddleg Kumpası

Oddleg tipi kumpaslar, parçanın kenarından belirli bir mesafede bir çizginin işaretlenmesinde kullanılırlar. Bükülü bacak, parça kenarı boyunca ilerlemek için kullanılırken, çizici önceden belirlenmiş bir mesafede işaretini oluşturur. Bu sayede kenara paralel bir çizgi elde edilmiş olur.

EN İYİ KUMPAS MARKALARI

Kumpaslar kullanım alanlarına göre farklı boyutlarda üretilmektedir. Kullanım alanlarına göre de farklı alanlarda farklı markalar ön plana çıkmaktadır. Bilinen en iyi kumpas modelleri ise;

• İnsize

• Asimeto,

• Mitutoyo

• İzeltaş

• Wert markalarıdır.